Odnowa biologiczna warunkiem sukcesów
W sytuacji, gdy sport stał się powszechnym zjawiskiem społecznym, kiedy wzrastają wymagania w stosunku do zawodników, trwa nieustanna presja wyniku, trening staje się coraz bardziej wyczerpujący, szkoleniowcy często zapominają o odpowiedzialności za zdrowie swoich podopiecznych. Problemem stają się przeciążenia spowodowane zwielokrotnionym działaniem mikrourazów. Ich długo nieujawniający się podstępny charakter doprowadza do wielu czynnościowych i morfologicznych skutków w ustroju, w końcu może być powodem wyeliminowania często jeszcze młodych zawodników ze sportu. Podstawowym problemem w piłce nożnej jest wybór właściwego pod względem objętości, intensywności i specyfiki obciążenia, oraz właściwej formy i czasu trwania wypoczynku. Doraźnym skutkiem każdego wysiłku fizycznego i umysłowego jest zmęczenie. Jest to zjawisko fizjologiczne, mające charakter odruchu obronnego. Chroni ono ustrój przed nadmiernym wyczerpaniem zasobów energetycznych. Zmęczenie zawodnika, o ile wysiłek jest kontynuowany, pociąga za sobą zwiększenie fizjologicznego kosztu pracy, pogorszenie koordynacji i koncentracji, skłonność do pomyłek, możliwość urazów. Pamiętajmy jednak, że każdy trening musi doprowadzić do zmęczenia, gdyż tylko wtedy można oczekiwać od ustroju wzrostu wytrenowania. W sytuacji, kiedy występuje wzrost ilości treningów, ich intensywności, przy jednoczesnym skróceniu czasu wypoczynku, nieunikniony jest stan przetrenowania. Po każdym wysiłku włożonym w trening bądź mecz, niezbędny jest wypoczynek, czyli przerwa między jedną pracą a drugą. W rozumieniu fizjologicznym jest to dynamicznie zmieniający się stan ustroju następujący po zakończeniu lub zmniejszeniu intensywności wysiłku fizycznego (lub umysłowego), w którym przeważają procesy w gromadzeniu energii nad procesami likwidacji produktów przemian powysiłkowych. Jeśli po zaprzestaniu pracy pewnych grup mięśniowych pracują inne, dotychczas nieczynne, to przerwa taka powiększa wydolność fizyczną zmęczonych mięśni. Śledzenie poziomu wypoczynku to badanie tętna, wentylacji płuc, poziomu kwasu mlekowego we krwi. Na przebieg wypoczynku wpływają następujące czynności: - zmiana aktywności – czynny wypoczynek; - umiejętność psychofizycznego odprężenia się; - umycie się, zmiana ustroju, otoczenia; - zabiegi odnawiające (automasaż, kąpiel); - uzupełnienie strat energetycznych i wodnych. Składają się one na pojęcie powysiłkowej odnowy biologicznej.
Odnowa biologiczna to świadome działanie na ustrój przy pomocy naturalnych środków i warunków środowiskowych, mające na celu ułatwienie, przyśpieszenie i wzmożenie fizjologicznych procesów wypoczynkowych. Zasadniczym warunkiem efektywności tego działania jest przestrzeganie higienicznego trybu życia z eliminowaniem czynników szkodliwych, opóźniających i utrudniających naturalny wypoczynek, np. palenie papierosów, picie alkoholu, niedobór snu itp.
Kończąc – pamiętajmy: wypoczynek – odnowa są funkcją zmęczenia. Regenerować, wyrównać, kompensować, trzeba to, co zostało wyczerpane, obniżone, utracone. Pozostawiam tę myśl do twórczej analizy i przemyśleń szkoleniowcom pracującym z drużynami piłki nożnej.