1-4-1-4-1 (3)

Gra obronna pomocników i napastników w pressingu wysokim w systemie gry 1–4–3–3/1–4–1–4–1.

Gra w obronie jest jeden z czterech filarów taktyki piłki nożnej. Moment, kiedy przeciwnik posiada piłkę, wymaga od naszego zespołu odpowiedniej organizacji gry, by jak najszybciej ją odzyskać. W zależności od własnego planu możemy odebrać ją na połowie przeciwnika (pressing wysoki), w środkowej części boiska (pressing średni) lub w pobliżu własnej bramki (pressing niski). Z przyjemnością przedstawię swój model gry w obronie dla systemu 1–4–3–3/1–4–1–4–1, z uwzględnieniem odpowiednich zadań dla pomocników i napastników w pressingu wysokim. Teorię wzbogacę 4 ćwiczeniami praktycznymi do wykorzystania w treningu z juniorami i seniorami. Pamiętajmy, że każdy z nas, trenerów, ma własną wizję gry i żaden nie ma monopolu na absolutną wiedzę. To, co przynosi sukces jednym, niekoniecznie może sprawdzić się w działaniach drugiego. Moją inspiracją do napisania tego artykułu był wykład hiszpańskiego trenera Javiera Lopeza. Życzę przyjemnej lektury i wyciągnięcia wniosków, które wzbogacą pracę każdego z nas.

Organizacja gry w agresywnym odbiorze piłki. Skuteczną organizację gry w agresywnym odbiorze piłki musi charakteryzować:

1. Ustawienie graczy na połowie przeciwnika (stworzenie przewagi liczebnej w sektorze piłki i odcięcie przeciwnikowi wolnych przestrzeni do podania piłki):

• napastnicy i pomocnicy w pressingu wysokim,

• linia obrony przesunięta maksymalnie do przodu (linia środkowa boiska),

• zasada krycia strefowego, atak na piłkę i wzajemna asekuracja.

2. Jak najszybszy odbiór piłki z zamiarem kontrataku i oddaniem strzału do bramki bądź dłuższego utrzymania się przy piłce.

3. Bardzo dobre przygotowanie fizyczne (intensywne pojedynki w obronie) i właściwe nastawienie mentalne (koncentracja, upór, poświęcenie, zaangażowanie) na agresywny odbiór piłki.

Zasady gry w pressingu wysokim

Poniżej przedstawionych zostało 9 zasad gry w pressingu wysokim:

1. Atak na zawodnika, do którego zmierza piłka, a nie w momencie, kiedy już ją opanował.

2. Asekuracja zawodnika, który walczy o piłkę – podwajanie.

3. Maksymalna szybkość ustawienia się zespołu w 3 liniach na boisku.

4. Kierowanie gry ze środkowej (centralnej) strefy boiska w kierunku linii bocznej.

5. Kierowanie gry z zewnętrznych stref do środka boiska – zabezpieczenie pominięcia całej linii.

6. Schodkowe ustawienie napastników i pomocników – zabezpieczenie pominięcia całej linii.

7. Krycie zawodników będących za linią piłki – uniemożliwienie zmiany strony gry.

8. Atak na zawodników w pobliżu piłki (strona mocna) i obserwacja ustawienia pozostałych (strona słaba).

9. Skrócenie i zawężenie pola gry w myśl zasady, że łatwiej jest odebrać piłkę na mniejszej przestrzeni.

Atak pozycyjny z wyprowadzeniem piłki w ustawieniu 1-4-1-4-1

Cel ćwiczenia: przeprowadzenie ataku pozycyjnego w ustawieniu 1-4-1-4-1 z wyprowadzeniem piłki z własnej strefy obronnej, zastosowanie zwalniania strefy z przeprowadzeniem akcji oskrzydlającej, włączanie się bocznego obrońcy do rozegrania ataku, doskonalenie zakończenia ataku w polu karnym po dośrodkowaniu piłki z bocznej strefy, doskonalenie współpracy zawodników poszczególnych formacji.

Przebieg ćwiczenia:

Ćwiczenie wykonywane jest w formie ścisłej. Jego założeniem jest doskonalenie wariantu rozegrania ataku pozycyjnego w ustawieniu 1-4-1-4-1 z wyprowadzeniem piłki ze strefy obrony i przeprowadzeniem akcji oskrzydlającej.

Rozpoczyna je środkowy obrońca podaniem piłki /1/ do bocznego lewego, który przekazuje ją podaniem skośnym /2/ do drugiego środkowego obrońcy. Zawodnik ten przekazuje piłkę /3/ do bocznego prawego obrońcy, który ponownie zmienia kierunek przygotowania akcji wykonaniem podania poprzecznego /4/ do defensywnego pomocnika. Przyjmuje on piłkę z półobrotem /5/ i dalej zmienia stronę rozegrania ataku podaniem /6/ do lewego obrońcy. Wykonuje on podanie /7/ bez przyjęcia do lewego pomocnika i robi obieg za jego plecami. Pomocnik w tym czasie po przyjęciu piłki wprowadza ją /8/ w kierunku środka boiska, a następnie wykonuje podanie skośne /9/ do wbiegającego lewego obrońcy. Wykonuje on dośrodkowanie piłki /10/ w pole karne do wbiegającego na bliższy słupek napastnika, dwóch środkowych pomocników /prawy środkowy wbiega na dalszy słupek/ i zamykającego akcję prawego pomocnika. W zależności od przyjętego wariantu jeden z nich kończy akcję oddaniem strzału na bramkę /generalnie napastnik/.

Wskazówki trenera:

• ze względu na specyfikę ćwiczenia powinno być stosowane w treningu formacyjnym,
• ćwiczenie wykonywane jest na przemian z dwóch stron boiska,
• przygotowanie ataku na własnej połowie; wolniejsze, dokładne z przyjęciem piłki,
• rozegranie na połowie przeciwnika; szybkie ze zmniejszeniem ilości kontaktów z piłką,
• po przeniesieniu ataku na drugą połowę obrońcy wykonują skrócenie pola gry i asekurację mocnej strony,
• zwracamy uwagę na właściwe ustawienie i współpracę zawodników na poszczególnych pozycjach,
• zwracamy uwagę na moment wyjścia na pozycję poszczególnych zawodników /timing/,
• zmiana miejsc /pozycji/ zawodników według uznania trenera.

Konspekt treningowy

Taktyka gry w systemie 1-4-1-4-1 ze szczególnym uwzględnieniem gry w defensywie

Część wstępna 20min.

Rozgrzewka (w rozgrzewce uwzględniono ćwiczenia przygotowujące do tematu głównego):

1. Podania piłki z przyjęciem i bez przyjęcia wewnętrzną częścią stopy po podłożu (zmiana miejsc wg schematu: A na miejsce B, B na miejsce C, C na miejsce A itd.). (rys.1)

1. Stretching dynamiczny.

Uwaga: w poniższych ćwiczeniach taktycznych numery zawodników odpowiadają konkretnym pozycjom na boisku w systemie 1-4-1-4-1 (patrz rys.2 )

1. Rozegranie piłki w defensywie – współpracują ze sobą obrońcy 2, 5, 6, 3, 4 i bramkarz

• Bezpieczne, świadome podania piłki między zawodnikami (obowiązuje zasada, że środkowy obrońca po podaniu do bocznego lub drugiego środkowego pokazuje się do kolejnego podania w tył tak aby piłka nie została przejęta przez blisko ustawionego przeciwnika);
• W momencie gdy boczny obrońca po jednej stronie boiska wyprowadza piłkę drugi boczny obrońca zawęża pole gry;
• Akcent na szybkie rozegranie piłki na jeden – dwa kontakty;
• 4 (defensywny pomocnik) wybiega do podań obrońców w tempo zmieniając w tym celu szybkość i kierunki biegu;
• Wprowadzenie do ćwiczenia środkowych pomocników 8 i 10, którzy zmieniają się pozycjami z 4
• Włączenie do ćwiczenia dwóch napastników rywali przeszkadzających w rozegraniu w sposób bierny a następnie aktywny (rys.3).

Część główna 60min.

1. Ustawienie podstawowe w systemie 1-4-1-4-1 w momencie gdy piłka znajduje się w środkowym sektorze boiska (przestrzeń między liniami bocznymi pola karnego) i przesuwanie się za trenerem wskazującym kierunki biegu a następnie za trenerem prowadzącym piłkę

• Ustawienie w dwóch liniach po czterech zawodników a między nimi środkowy pomocnik defensywny;
• Skracanie i zawężanie pola gry;
• Zachowywanie wzajemnych odległości między zawodnikami tej samej formacji (tj. w linii obrony i pomocy) oraz między formacjami obrony i pomocy;
• Boczni obrońcy blisko środkowych;
• Zachowywanie odpowiedniej odległości między linią obrony a miejscem gdzie znajduje się piłka (tak aby piłka nie mogła zostać podana przez przeciwnika za linię obrony – za plecy obrońców);
• Zwrócenie uwagi na prawidłowe poruszanie się (nie biegamy krokiem odstawno-dostawnym oraz tyłem), (rys.4).

1. Ustawienie podstawowe w systemie 1-4-1-4-1 w momencie gdy piłka znajduje się w środkowym sektorze boiska:

• Przesuwanie się za zawodnikiem prowadzącym piłkę i atak pomocników we własnych strefach na tego zawodnika;
• Aktywny, agresywny atak na zawodnika z piłką w celu jej odbioru lub wybicia;
• Umiejętne przesuwanie się obrońców i środkowego pomocnika defensywnego.

1. Sytuacja jak w ćwiczeniu poprzednim, lecz zawodnik prowadzący piłkę podaje ją w pewnym momencie do swojego partnera napastnika – w tym momencie atak na napastnika z piłką jednego ze środkowych obrońców i jednoczesna asekuracja i zawężanie przez pozostałych obrońców.

1. Sytuacja jak w ćwiczeniu poprzednim, lecz dodatkowo podwojenie ataku na napastnika z piłką przez środkowego pomocnika defensywnego z równoczesnym zbliżeniem pozostałych pomocników do obrońców.

1. Gra obronna w sytuacji gdy przeciwnik podał piłkę do ocznego (prawego lub lewego) sektora boiska. Trener wywołuje kolory tyczek symbolizujących miejsce gdzie znajduje się piłka – zespół musi ustawić się prawidłowo w defensywie w stosunku do odpowiedniej tyczki a następnie w stosunku do trenera prowadzącego piłkę

• Zawężanie pola gry przez bocznego obrońcę aż do „bliższego” słupka bramki z jednoczesną asekuracją wolnej strefy przez bocznego pomocnika;
• Odpowiednie ustawienie się środkowego pomocnika defensywnego asekurującego boczne sektory boiska;
• Podwojenie ataku na piłkę w bocznym sektorze boiska (boczny obrońca i boczny pomocnik);
• Szybki powrót całej formacji pomocy do ustawienia w defensywie „pod piką”.

1. Sytuacja jak w ćwiczeniu poprzednim, lecz zespół musi ustawić się prawidłowo w defensywie w stosunku do piłki rozgrywanej w poprzek boiska

• Napastnik zespołu broniącego odcina podanie do tyłu.

1. Ćwiczenie doskonalące szybkie przechodzenie z fazy bronienia do fazy atakowania i odwrotnie: zespół ustawia się w stosunku do trenera prowadzącego piłkę, linia obrony stara się utrzymywać prawidłową odległość od piłki. W pewnym momencie Trener stara się podać piłkę za plecy obrońców, którzy poprzez odpowiednie poruszanie i wydłużenie pola gry w kierunku własnej bramki starają się temu zapobiec (tak aby piłka nie mogła zostać podana przez trenera za linię obrony). Po przejęciu piłki przed dowolnego z obrońców wszyscy zawodnicy szybko przebiegają na pozycje, na których mają się znajdować w fazie atakowania (ustawienie 1-4-3-3).

1. Sytuacja jak w ćwiczeniu poprzednim, lecz po przejęciu piłki przez dowolnego z obrońców po podaniu trenera zespół musi wymienić 7 podań przechodząc do ustawienia w fazie atakowania (ustawienie 1-4-3-3) i zakończyć akcję strzałem na bramkę, a następnie szybko powrócić do ustawienia w defensywie.

1. Pressing w bocznym sektorze boiska i po przejęciu piłki zakończenie akcji strzałem na bramkę

• Ukierunkowanie akcji ofensywnej przeciwnika przez napastnika (charakterystyczny bieg po łuku);
• Odcięcie podania do tyłu do środkowego obrońcy przeciwników przez napastnika i zsynchronizowany pressing całego zespołu.

1. Pressing jak wyżej w stosunku do przeciwnika ustawionego w systemie 1-4-4-2 i po odbiorze piłki zakończenie akcji strzałem na bramkę.

1. Ćwiczenie doskonalące grę ofensywną środkowych pomocników (4, 8, 10), skrzydłowych pomocników (7 i 11) oraz napastnika (9)

• Ustawienie i rozegranie 4, 8 i 10 w charakterystycznym trójkącie w fazie atakowania;
• Ustawienie 7, 11 i 9 „na linii spalonego” bokiem w stosunku do podającego partnera i obrońców przeciwnika i wybiegnięcie w tempo unikając spalonego do piłki podanej prostopadle w pole karne;
• Wymienność pozycyjna (zasada wszechstronności).

1. Doskonalenie wybranych schematów gry ofensywnej całego zespołu po przejęciu piłki po wykopie bramkarza przeciwników – po zakończeniu akcji strzałem na bramkę szybko powrócić do ustawienia w defensywie.

Część końcowa 10min.

1. Ćwiczenia stabilizacyjne zapobiegające kontuzjom.
2. Omówienie i podsumowanie treningu (zwrócenie uwagi na najważniejsze elementy ćwiczeń wykonywanych podczas zajęć).